Statystyki nie pozostawiają żadnych złudzeń: w naszym kraju nawet co szósta para boryka się z problemem niepłodności. Według szacunków Polskiego Towarzystwa Medycyny Rozrodu i Embriologii, w Polsce jest około 1,5 miliona par mających problem z poczęciem dziecka. Okazuje się, że zaburzenia owulacji mogą być przyczyną niepłodności. Tymczasem mamy dobrą wiadomość dla par, którym jak dotąd nie udało się zajść w upragnioną ciążę. Otóż dzięki monitorowaniu i stymulacji owulacji możecie spełnić swoje marzenie o posiadaniu potomstwa.
Jeśli od dłuższego czasu bezskutecznie staracie się o dziecko, nie traćcie nadziei, bowiem to udowodniony fakt, że wiele przyczyn niepłodności da się leczyć. – Istnieją skuteczne metody leczenia niepłodności – podkreślają zgodnie specjaliści z FemiMea.
Ta metoda jest również stosowana u par starających się ciążę w procedurze in vitro. Zanim jednak przejdziemy do omawiania stymulacji owulacji oraz jej monitorowania, poniżej zamieszczamy kilka istotnych informacji dotyczących owulacji. Jeżeli Kobieta ma prawidłowy cykl miesiączkowy, to wówczas dochodzi u niej do owulacji, zwanej jajeczkowaniem (czyli do uwolnienia z jajnika jednej komórki jajowej, która jest gotowa do zapłodnienia). Owulacja w prawidłowym cyklu jajnikowym odbywa się około 14-1 5 dnia cyklu miesięcznego. Jeśli do niej dojdzie to w jajniku w miejscu pęcherzyka owulacyjnego powstaje tzw. ciałko żółte produkujące hormon żeński – progesteron. Dlatego w jednej z metod monitorowania owulacji stosuje się pomiar tego hormonu ok. 23 dnia cyklu. Poziom podwyższony świadczy, że owulacja się odbyła.
Jeśli komórka jajowa połączy się z plemnikiem, to wtedy powstaje zarodek oznaczający początek ciąży. Do zapłodnienia najczęściej dochodzi w jajowodzie, a dokładniej w jego końcowej części (blisko jajnika) – w tzw. bańce jajowodu. Owulacja oznacza moment najwyższej płodności w cyklu menstruacyjnym. Współżycie w trakcie owulacji oraz w okresie okołoowulacyjnym (14-17 dzień cyklu) daje zatem największe szanse na zajście w ciążę. Obserwacja cyklu w przypadku Kobiet zdrowych, miesiączkujących regularnie, umożliwia precyzyjne zaplanowanie ciąży.
Zazwyczaj owulacja występuje 12-16 dni przed kolejnym krwawieniem miesięcznym. Jeśli w danym cyklu była owulacja, a nie dojdzie do zapłodnienia to miesiączka pojawia się około 14 później. Druga połowa cyklu po odbytej owulacji ma wtedy prawie zawsze dokładnie 14 dni, po których albo przychodzi kolejne krwawienie miesiączkowe albo parę dni po spodziewanej miesiączce mamy dodatni test ciążowy.
Cykl miesiączkowy, w którym nie ma jajeczkowania, jest nazywany cyklem bezowulacyjnym (nie dochodzi do uwolnienia komórki jajowej z jajnika). Zaburzenia owulacji mogą towarzyszyć niektórym chorobom, dzieje się tak np. w zespole policystycznych jajników, przy niedoczynności tarczycy czy nadmiarze hormonu Prolaktyny, produkowanej przez przysadkę mózgową bądź w przypadku insulinooporności. Brak owulacji bądź nieregularne jajeczkowanie znacznie opóźnia, a nawet uniemożliwia zajście w ciążę.
Statystyki mówią także, że brak jajeczkowania jest przyczyną niepłodności u ok. 15-25 % par.
Warto wiedzieć, że jedną z przyczyn niepłodności są zaburzenia hormonalne, spowodowane np. zespołem policystycznych jajników, insulinoopornością i chorobami tarczycy. W przypadku starania się o dziecko i braku owulacji lub gdy występuje nieregularne jajeczkowanie konieczne jest zastosowanie kuracji hormonalnej.
-Komu zaleca się monitorowanie owulacji? – pyta Pani Katarzyna, jedna z pacjentek Centrum FemiMea?
Kobietom mającym nieregularne miesiączki oraz tym Paniom, których starania o poczęcie dziecka trwają ponad rok. Na monitorowanie owulacji składa się kilka wizyt u lekarza, na które Pacjentka przychodzi w ściśle określonych dniach cyklu.
Podczas tych wizyt Pacjentka ma wykonywane badanie USG, podczas którego jest oceniany wzrost pęcherzyków jajnikowych Graafa (zawierających komórki jajowe) oraz kontrolowana grubość endometrium. Lekarz prowadzący ocenia na jakim etapie dojrzewania znajduje się pęcherzyk. Tego typu wiedza jest niezwykle pomocna nie tylko w przypadku naturalnego poczęcia dziecka, gdyż wyznacza najlepszy moment na współżycie. Również przy poczęciu metodą pozaustrojowego zapłodnienia pomaga wyznaczyć datę punkcji jajników, która jest niezbędna do procedury transferu zarodka.
Aby wywołać owulację, jeśli u Kobiety wcale nie występuje jajeczkowanie.
W celu zwiększenia liczby komórek jajowych, jeżeli Pacjentka pomimo owulacji nie może zajść w ciążę i planowane jest zapłodnienie in vitro.
Co ciekawe, bywa, że transfer w procedurze in vitro odbywa się w cyklu naturalnym, bez wcześniejszego mrożenia zarodków. Jednakże uzyskanie większej liczby komórek jajowych zwiększa skuteczność zapłodnienia zarówno przy zapłodnieniu naturalnym jak i w procedurze in vitro. W wyniku stymulacji hormonalnej zamiast jednej komórki jajowej możemy pozyskać ich więcej. Celem stymulacji owulacji jest pobudzenie jajników do wzrostu większej liczby pęcherzyków jajnikowych. Właśnie w tym celu Pacjentka musi przyjmować konkretne preparaty hormonalne, w postaci doustnych tabletek lub zastrzyków podskórnych.
Proces stymulacji jest dostosowywany indywidualnie do Pacjentki. W trakcie leczenia niepłodności u Kobiet stosuje się w pierwszej kolejności cytrynian klomifenu jest to preparat tzw. pierwszego rzutu, który jest skuteczny w u około 80 % kobiet. Innym preparatem doustnym jest letrozol, który stosowany stosowany jest albo w pierwszej kolejności albo u pacjentek opornych na cytrynian klomifenu. Zastosowanie letrozolu musi być poprzedzone rozmową wyjaśniającą z pacjentką ponieważ lep ten pierwotnie został wynaleziony i zarejestrowany do leczenia innych schorzeń.
Często konieczne jest zastosowanie gonadotropin jako bardziej agresywnej i skuteczniejszej metody wspomagania jajeczkowania. Preparaty gonadotropin podawane są w postaci zastrzyków podskórnych. Stymulacja owulacji wiążę się niestety z ryzykiem powikłań.
Do najczęstszych powikłań stymulacji jajeczkowania należy zespół hiperstymulacji jajników, czyli niekontrolowany wzrost pęcherzyków jajnikowych. Jest spowodowany działaniem hormonów zastosowanych podczas leczenia niepłodności, przede wszystkim preparatem HCG czyli ludzką gonadotropiną kosmówkową , którą przyjmuje się pod koniec stymulacji jajeczkowania w celu końcowego przyspieszenia dojrzewania pęcherzyka i komórki jajowej.
Pamiętaj: zarówno rodzaj hormonów, jak też ich dawki lekarz dobiera w zależności od potrzeb Pacjentki.
Proces wzrastania pęcherzyków jajnikowych jest monitorowany za pomocą badania USG transvaginalnego, zmniejsza ryzyko hiperstymulacji ponieważ dawki leków można wtedy odpowiednio modyfikować. Zapraszamy do Centrum FemiMea, gdzie nasi lekarze ginekolodzy zbiorą szczegółowy wywiad z parą, u której występują problemy z płodnością, przeanalizują także dotychczas wykonane badania diagnostyczne u obojga partnerów i zaproponują plan działań diagnostycznych. Jednym z kluczowych działań w początkowej fazie diagnostyki i leczenia niepłodności zwykle jest monitorowanie owulacji.
FemiMea - miejsce, gdzie kobieta jest w centrum.
