Badaj się regularnie, ale dlaczego?

Opis artykułu

 

Profilaktyka

Nie macie Panie wrażenia, że słowo profilaktyka jest taką magiczną perełką. Wszyscy o niej słyszeli, wszyscy wiedzą, że jest cenna, chcą ją mieć, warto ją mieć, kojarzą się z nią tylko dobre rzeczy, a jednak…

Dzisiejszy tekst o zdrowiu kobiet ma za zadanie odczarować profilaktykę. Piszemy go wtedy, gdy w Polsce trwa stan zagrożenie epidemiologicznego. Ula Chincz na swoim instagramowym profilu “Ula Pednatula” ukuła hasło: “#wszystkowporzadku, bo jest wszystko w porządku, tylko trochę inaczej”.

Jak wykorzystać czas, gdy jesteśmy w domu?

Uczymy się od nowa codzienności. Stawiamy czoła nowym wyzwaniom. Ale to nie musi być złe. Wiecie Panie, że według wybitnych specjalistów, mózg człowieka najlepiej rozwija się wtedy, gdy ma wyzwania do pokonania. My więc piszemy w tych trudnych czasach, bo – paradoksalne mamy nadzieję, że teraz macie więcej czasu, by nas czytać. Mamy trochę racji? Będziecie czytać?

Może ten czas, gdy jesteśmy w domach (#zostanwdomu), to też czas na zrobienie nie tylko porządków, ale też na zrobienie planów zdrowotnych?

Dlaczego powinniśmy badać się regularnie?

Bardzo często piszemy: “badaj się regularnie!”. Jednak, gdy rozmawiamy z pacjentkami i pytamy, czy wiedzą: “dlaczego?”. Słyszymy: “Bo tak trzeba”. I to jest bardzo poprawna odpowiedź. Ale dla niektórych osób: “bo tak trzeba” nie jest wystarczającą motywacją.

Weźmy więc dziś jako temat przewodni badanie, o którym na 100 proc. każda kobieta słyszała. Każda! Cytologia.

Co wiemy na temat cytologii?

Większość Pań wie, że jest to badanie w kierunku znalezienia zmian na szyjce macicy, i to takich zmian na wczesnym etapie, jeszcze przed rozwojem raka. Są jednak rozbieżności – oficjalne zalecenia mówią, by robić cytologię co 3 lata (takie badanie jest też finansowane przez NFZ), ginekolodzy radzą jednak, by robić cytologię, co roku. Skąd takie różnice?

By odpowiedzieć na to pytanie warto zastanowić się, jakie jest zadanie cytologii. Cytologia ma pomóc wykryć zmiany na tyle wczesne, by zapobiec rozwojowi raka szyjki macicy.

Kto wynalazł cytologię?

Została wynaleziona 100 lat temat przez greka George Papanicolaou (1883–1962), który wyemigrował do Stanów Zjednoczonych (zresztą jego historia jest na tyle ciekawa, że może też ją tu opiszemy).

Świat pokochał cytologię! W mowie pogrzebowej Papanicolaou mówiono o nim: “ten, który uratował kobiety na całym świecie”. Nikt wcześniej nie wpadł na to, że na podstawie rozmazu wydzieliny z szyjki macicy, oglądając komórki pod mikroskopem, można zobaczyć, jak te się zmieniają. A te drobne zmiany zapowiadają przyszłe choroby.

Od czasu jednak, gdy świat poznał cytologię, codziennie wiele zespołów badawczych na wszystkich kontynentach pracuje, by lepiej zrozumieć, jak choroba się rozwija. I nastąpiło kilka przełomów.

Jak rozwijała się diagnostyka zmian na szyjcie macicy?

Pierwszym przełomem było to, że rak szyjki macicy nie jest chorobą dziedziczną. Rozwija się za sprawą złośliwych wirusów HPV (o tym powstanie osobny tekst). Została za to przyznana Nagroda Nobla dla niemieckiego profesora. Wiedząc to naukowcy, zaczęli bardziej drążyć temat.

Wiadomo też, że jeśli pojawiają się wczesne zmiany na szyjce macicy, to nie są one na całej tarczy szyjki. Tylko w niektórych fragmentach.

Na czym polega badanie cytologiczne?

Klasyczne badanie cytologiczne (tzw. cytologia szkiełkowa) polega na tym, że pobieramy z szyjki wymaz, w którym znajdują się komórki nabłonka. Lekarz korzysta ze specjalnej szczoteczki – wykonuje nią pełny obrót w ujściu szyjki, by zebrać jak najwięcej komórek. Środek szczoteczki ma pobrać komórki z kanału szyjki. Następnie lekarz nakłada ten materiał na płytkę szkiełkową, która jest wysyłana do patomorfologa.

Innym rodzajem cytologii jest tzw. cytologia płynna LBC (nowsza, która teraz jest coraz częściej wykonywana również w Polsce). Tutaj do patomorfologa trafia zanurzona w specjalnym płynie cała szczoteczka, a to oznacza, że do badania jest wysyłanych więcej komórek niż w opisywanym wyżej rozmazie szkiełkowym. Dlatego LBC ma większą czułość.

Czy cytologia jest wiarygodnym badaniem?

Cytologia to badanie przesiewowe. Jak się domyślacie, nie wiadomo, czy do materiału badawczego trafią akurat te chore komórki. Zdarza się, że cytologia ma wynik fałszywie dodatni, ale i też fałszywie ujemny.

W przypadku fałszywie dodatniego, można powiedzieć, że jesteśmy bezpieczne, ponieważ lekarz skieruje nas na kolposkopię (praktycznie bezbolesne, nieinwazyjne badanie) i wykluczy zmiany.

Inaczej jest, gdy wynik jest fałszywie ujemny. Trzy lata to sporo czasu na rozwój choroby, natomiast jeśli wrócimy za rok, wtedy mamy szansę tę zmianę jeszcze wykryć na wczesnym etapie.

Dlatego właśnie ginekolodzy namawiają, by badać się co roku.

 

W kolejnych tekstach z cyklu: “Zdrowie Kobiet” napiszemy, jakie badania wspierają cytologię. 

Śmiało proszę udostępniać. Pisać do nas. Komentować. I zadanie jest jedno: zostajemy zdrowi. Namawiamy, by w tym trudnym czasie zastosować się do zaleceń lekarzy – zostańmy w domu, myjmy często ręce.

 

FemiMea, centrum ginekologiczno-położnicze

 

CYTOLOGIA W PIGUŁCE

Wszystko, co musisz wiedzieć o cytologii

Cytologia to badanie, które wykonujemy w celu wykrywania zmian przedrakowych w obrębie nabłonka szyjki macicy.

Jak wykonywane jest badanie cytologiczne?

Badanie cytologiczne jest wykonywane w czasie badania ginekologicznego we wziernikach, za pomocą jednorazowej szczoteczki. Jest nieinwazyjne i bezbolesne. Trwa kilkanaście sekund.

Kiedy najlepiej wykonywać badanie cytologiczne?

Badanie cytologiczne najlepiej wykonać po miesiączce, w czasie kiedy pacjentka nie odczuwa objawów infekcji dróg płciowych.
Cytologię powinno się wykonywać od 25 r.ż. lub najpóźniej 3 lata od rozpoczęcia współżycia płciowego. My zalecamy wykonywanie cytologii co rok.

Jak opisywane są wyniki badania cytologicznego?

Rodzaje wyników cytologii. Czas na uzyskanie wyniku cytologii to 10-20 dni kalendarzowych. Wynik cytologii, jaki może otrzymać pacjentka:

  • zmian śródnabłonkowych ani procesu złośliwego nie stwierdza się (NILM)
  • zmiany typu ASC-US: atypowe komórki płaskonabłonkowe o nie do końca określonym znaczeniu
  • LSIL (CIN 1): zmiany śródnabłonkowe niskiego stopnia
  • ASC-H: atypowe komórki śródnabłonkowe nie można wykluczyć zmian śródnabłonkowych dużego stopnia (HSIL)
  • HSIL (CIN 2, CIN 3): zmiany śródnabłonkowe dużego stopnia
  • AGC-US: atypowe komórki gruczołowe o nie do końca określonym znaczeni

Co zrobić, gdy wynik cytologii  jest niepoprawny?

W przypadku nieprawidłowej cytologii możliwe są różne schematy postępowania, w przypadku zmian o niewielkim stopniu (ASC-US, LSIL, AGC) można:

  • powtórzyć cytologię za 6-12 miesięcy
  • oznaczyć obecność materiału genetycznego (DNA) onkogennego wirusa HPV
  • wykonać badanie CINTEC PLUS: badanie dwoma przeciwciałami p16 i ki 67, których obecność potwierdza przetrwałą infekcję i zmiany śródnabłonkowe dużego stopnia. Badanie to polega na pobraniu takiego samego wymazu z szyjki macicy w czasie badania ginekologicznego jak cytologia na podłoże płynne. Czas badania wynosi podobnie, jak w przypadku cytologii ok. 10-20 dni.
  • wykonanie kolposkopii, która polega na oglądaniu nabłonka szyjki macicy pod powiększeniem kamerą, po wybarwieniu odpowiednimi barwnikami.

 

Czy te informacje są przydatne?

Zapraszamy na nasz profil na Facebooku: Femimea

Umów się online
Umów się online
Umów się online
Umów się online
Umów się online