Przeprowadzenie 3 badań USG w każdym z trymestrów ciąży jest wskazane dla każdej ciężarnej. Zalecane każdej ciężarnej jest wykonanie usg w ramach tzw, badań prenatalnych. Dzięki badaniom prenatalnym można określić ryzyko wystąpienia genetycznych oraz rozwojowych wad wrodzonych u płodu lub dziecka.
Pierwsze badanie prenatalne
Pierwsze badania prenatalne – Wrocław – kiedy je wykonać i u kogo?
Pierwsze badania prenatalne powinny być wykonane gdy wielkość płodu (tzw. wymiar siedzeniowo – ciemieniowy nazywany CRL) osiągnie 45 do 84 mm, czyli w okresie między 11. tygodniem a 13. tygodniem + 6. dniem ciąży. Test prenatalny wykonany w tym czasie pozwala na wiarygodne obliczenie ryzyka urodzenia dziecka dotkniętego chorobą występującą na skutek istnienia wad genetycznych (tzw. abberacji chromosomalnych), a zbyt szybkie lub późne zgłoszenie się na nie może zaburzyć wyniki oraz często uniemożliwić samo badanie.
Prenatalne badania w pierwszym trymestrze umożliwiają już w czasie ciąży wykrycie zwiększonego ryzyka wystąpienia zmian genetycznych u dziecka, także innych nieprawidłowości w budowie anatomicznej.
Czy certyfikat FMF jest konieczny?
Każde badanie prenatalne powinno zostać wykonane przez lekarza specjalistę położnictwa i ginekologii specjalizującego się w diagnostyce płodu, który posiada certyfikat FMF do wykonywania badania USG z oceną ryzyka wad chromosomalnych. Badanie wykonane przez lekarza ginekologa posiadającego certyfikacje FMF daje pewność, że testy prenatalne wykonywane są według ściśle określonych standardów.
Badania prenatalne – Wrocław – czy można wykonać je na NFZ?
Możliwość, by diagnostyka pozwalająca na wykrycie trisomii wykonana została podczas badań z programu NFZ przysługuje dla każdej przyszłej matki powyżej 35 roku życia (liczy się wiek w momencie porodu), a także ciężarnym, u których w poprzedniej ciąży badania prenatalne wykazały aberracje chromosomowe u dziecka lub płodu. W ramach diagnostyki ciężarnej test prenatalny z programu na NFZ mogą wykonać także kobiety, gdzie u ciężarnej lub u ojca dziecka występują stwierdzone zmiany DNA oraz kobiety, u których podczas badań USG lub badań biochemicznych stwierdzono nieprawidłowości wskazujące na zwiększone ryzyko aberracji chromosomowej lub wady płodu. W przypadku dużego ryzyka wad genetycznych w badaniach nieinwazyjnych (usg + test PAPPA) pacjentka ma możliwość wykonania inwazyjnych badań, z których najczęściej wykonywana jest amniopunkcja. Więcej o amniopunkcji przeczytasz w naszym osobnym artykule.
Jak wygląda badanie prenatalne?
Pierwsze badania prenatalne to ogólnie rzecz biorąc wstępna ocena anatomii dziecka na podstawie szczegółowego badania USG (w tym przezierność karkowa – NT oraz szybkość akcji serca płodu), które powinno być uzupełnione pobraniem krwi w celu oznaczenia takich parametrów jak białko PAPP-A i beta-HCG (tzw. test pappa).
Badania prenatalne I trymestru – przez brzuch czy dopochwowo?
Test prenatalny wykonywany jest w zdecydowanej większości przez powłoki brzuszne. Lekarz ginekolog może wykonać badanie dopochwowo w momencie, gdy nie jest w stanie uwidocznić badanych struktur płodu przez na przykład zbyt dużą ilość tkanki tłuszczowej w okolicy brzucha u przyszłej mamy.
Co można wykryć podczas badań prenatalnych pierwszego trymestru?
Pierwsze badania prenatalne mają za zadanie wstępnie ocenić anatomię płodu. Wykonywane są pomiary: czaszki (jej wielkość i kształt), oceniane są kończyny oraz wstępna ocena serca płodu, mierzona jest długość ciemieniowo-siedzeniowa, która ma za zadanie określić prawdopodobny termin porodu.
W trakcie badania oceniane są także narządy wewnętrzne: serce, mózg, żołądek, pęcherz moczowy i kręgosłup, a także obecność kości nosowej. Jej obecność z dużym prawdopodobieństwem świadczy o tym, że dziecko ma niskie ryzyko zespołu Downa czy zespół Edwardsa. Lekarz ginekologii dokonuje także pomiaru przezierności karkowej (NT), która gdy jest za duża może świadczyć o występowaniu nieprawidłowości genetycznych (DNA).
Podczas USG oceniana przez lekarza jest także czynność serca, przepływy krwi w przewodzie żylnym oraz przepływ przez zastawkę trójdzielną.
DRUGIE BADANIE USG rozszerzone
Badanie połówkowe – co należy o nim wiedzieć?
Ten test prenatalny wykonywany jest połowie ciąży, a konkretnie między 18 tygodniem + 0 a 22 tygodniem + 6 dni, jednak najlepszą jakość badania lekarz jest w stanie osiągnąć po skończonym 20 tygodniu ciąży (20+0) a nie ukończonym 22 tygodniem (21+6). Wynika to z faktu, że dziecko w 22 tygodniu jest około dwa razy większe od dziecka z 18 tygodnia i łatwiej oraz precyzyjniej można wykonać badanie USG.
Co jest badane podczas drugiego badania prenatalnego?
USG połówkowe ocenia całą anatomię dziecka. Zwraca się uwagę nawet na najmniejsze szczegóły.
Pomiary
Do standardowych pomiarów należy między innymi wymiar dwuciemieniowy główki, obwód główki, szerokość móżdżka, mierzy się także zbiornik wielki mózgu i róg tylny komory bocznej mózgu. Mierzy się także fałd karkowy, obwód brzuszka, długość kości udowej oraz długość kości ramiennej. Wymiary te są charakterystyczne dla konkretnego dnia ciąży i ulegają zmianie każdego dnia.
Na podstawie dokonanych pomiarów oblicza się przybliżoną masę płodu.
Anatomia płodu – podczas badań prenatalnych można poznać płeć
Po dokonaniu pomiarów lub w ich trakcie lekarz ocenia także budowę ciała dziecka, sprawdzając, czy nie ma np. rozszczepu wargi, czy twarz z profilu wygląda prawidłowo, ocenia budowę struktur mózgowia, budowę serca i jamy brzusznej. Oceniana jest także budowa narządów rodnych i to właśnie na tym badaniu przyszli rodzice mogą poznać płeć maluszka. Ocenie poddawane są także kończyny dolne i górne oraz budowa kręgosłupa.
TRZECIE BADANIE USG ROZSZERZONE
Czym różni się od I i II badania prenatalnego i co powinniśmy o nim wiedzieć?
To właśnie to USG umożliwia otrzymanie najbardziej dokładnych zdjęć pamiątkowych dziecka. Może ono wykryć dużą ilość problemów ciążowych, które można leczyć już w okresie prenatalnym lub wdrożyć odpowiednie postępowanie dla dobra dziecka.
Jak czytać wyniki badań prenatalnych przeczytasz tutaj.
Kiedy wykonać prenatalne badania III trymestru?
USG III trymestru powinny zostać wykonane pomiędzy 30 a 32 tygodniem ciąży.
Co bada ginekolog w trakcie testu III trymestru?
Podczas USG oceniane jest położenie płodu (główkowe, miednicowe, poprzeczne). Ważnym elementem określenie przewidywanej masa płodu, która powinna mieścić się pomiędzy 10 a 90 percentylem dla danego wieku ciąży.
Hipotrofia i makrosomia
Hipotrofia i makrosomia na tym etapie pomaga podjąć decyzje do co sposobu rozwiązania ciąży. Wystąpienie hipotrofii może świadczyć o niewydolności łożyska, co z kolei może prowadzić do stanu przedrzucawkowego i rzucawki, obumarcia wewnątrzmacicznego i przedwczesnego oddzielenia się łożyska. W czasie usg trzeciego trymestru oceniamy ponownie anatomię dziecka, ze szczególnym uwzględnieniem serca, które na etapie usg połówkowego jest dużo mniejsze i niektórych nieprawidłowości anatomicznych lib czynnościowych wtedy nie widać.
Test III trymestru a niewykryte wcześniej zmiany genetyczne
Test prenatalny podczas USG III trymestru ocenia także ilość płynu owodniowego, położenie łożyska oraz kolejny raz badana jest anatomia dziecka, ponieważ niektóre wady mogą ujawnić się dopiero w trzecim trymestrze.
BADANIE PRENATALNE SANCO
Nieinwazyjne badanie prenatalne SANCO to test, który polega na pobraniu około 10 ml krwi od matki, w której znajduje się wolne pozakomórkowe DNA dziecka materiał genetyczny płodu) i umożliwia on zdiagnozowanie zmian DNA wynikających z zaburzeń chromosomalnych.
Wyniki mogą określić ryzyko trisomii: zespół Patau, zespół Edwardsa, zespół Downa, zespół Turnera czy zespół Klinefeltera. Jest to test bardzo dokładny, którego precyzja sięga nawet 99,9% przy niezinwazyjności, dzięki czemu staje się coraz bardziej popularne.
Test SANCO i test NIFTY – badania bezpieczne i nieinwazyjne
Są to badania bezpieczne dla dziecka i matki, nie obarczone ryzykiem poronień jak w przypadku badań prenatalnych inwazyjnych (amniopunkcja bądź biopsja kosmówki), na które kierowane są kobiety, u których wykryto wysokie ryzyko wystąpienia wady genetycznej w pierwszym badaniu prenatalnym.
BADANIE PRENATALNE SANCO PLUS
Test SANCO PLUS podobnie jak test SANCO czy test NIFTY umożliwia określenie ryzyka urodzenia dziecka obciążonego wystąpieniem nieprawidłowości DNA. Badane jest ryzyko aneuploidii wszystkich chromosomów, ryzyko zespołów delecyjnych oraz płeć płodu.
Do badania pobierana jest próbka krwi matki. Dokładność testu SANCO PLUS szacowana jest na ponad 99%, więc niemal pewne jest wykluczenie trisomii u potomstwa.
Więcej o kalendarzu badań w ciąży przeczytasz tutaj.
Dr Beata Dawiec, lekarz ginekolog zajmująca się prowadzeniem ciąży, diagnostyką prenatalną, badaniami usg w ciąży
