Co to jest kolposkopia?
Kolposkopia to badanie diagnostyczne, które umożliwia szczegółową wizualizację nabłonka szyjki macicy, pochwy i sromu. W trakcie badania, lekarz używa kolposkopu, czyli specjalnego mikroskopu, który umożliwia dokładną ocenę tkanek w powiększeniu. Kolposkopia jest wykonywana do wykrywania zmian w nabłonku szyjki macicy, które mogą mieć charakter przedrakowy lub rakowe.
Kto powinien poddać się kolposkopii?
Kolposkopia jest zalecana dla kobiet, u których podczas badania cytologicznego (tzw. badania Papanicolau, potocznie „Pap smear”) wykryto zmiany w komórkach szyjki macicy, które wymagają dalszej diagnostyki. Kolposkopia może być również wykonywana u kobiet, u których podejrzewa się choroby przenoszone drogą płciową lub u których występują objawy takie jak ból podczas stosunku, krwawienia po stosunku lub nieprawidłowe krwawienia między okresami. Ważnym wskazaniem do kolposkopii jest dodatni wynik wymazu w kierunku jednego z 14 wysokoonkogennych typów wirusa HPV (Human Papiloma Virus).
Czy kolposkopia boli?
Kolposkopia nie powinna być bolesna, ale niektóre kobiety mogą odczuwać dyskomfort lub niewielki ból podczas badania, ponieważ przez cały czas wziernik ginekologiczny musi być umieszczony w pochwie. W zależności od sytuacji, lekarz może zastosować znieczulenie miejscowe lub zalecić przyjęcie leków przeciwbólowych przed badaniem.
Jak długo trwa kolposkopia?
Czas trwania badania kolposkopowego zależy od jego złożoności, ale zazwyczaj trwa od 15 do 30 minut.
Czy muszę się specjalnie przygotować do kolposkopii?
Przygotowanie do kolposkopii jest dość proste. Zaleca się, aby przed badaniem unikać stosunku, stosowania tamponów i płukania pochwy lub stosowania leków dopochwowych na około 24 godziny przed badaniem.
Czy mogę zjeść przed kolposkopią?
Tak, przed badaniem można jeść i pić normalnie.
Czy mogę mieć stosunek przed kolposkopią?
Nie zaleca się uprawiania seksu na 24 godziny przed badaniem kolposkopowym, ponieważ to może wpłynąć na wynik badania i utrudnić jego przeprowadzenie.
Jakie są wyniki kolposkopii?
Wynik kolposkopii może być różny, od prawidłowego do wykrycia nieprawidłowych zmian. Jeśli zostaną stwierdzone nieprawidłowości, lekarz może dodatkowo pobrać wycinki z szyjki macicy bądź biopsję z kanału szyjki macicy lub jamy, w celu ustalenia dokładnej diagnozy. Potencjalny wynik badania histopatologicznego wycinków pobranych w czasie kolposkopii może być:
- nie stwierdza się zmian śródnabłonkowych
- zmiany śródnabłonkowe niskiego stopnia (inaczej CIN 1 albo LSIL): konieczna jest dalsza obserwacja, bardzo prawdopodobne, że zmiany cofną się samoistnie
- zmiany śródnabłonkowe dużego stopnia (inaczej CIN2/CIN3 albo HSIL): konieczne jest leczenie operacyjne, najczęściej elektrokonizacja LEEP/LLETZ
Czy kolposkopia może wykryć raka szyjki macicy?
Tak, kolposkopia jest jednym z podstawowych badań, które umożliwia wykrycie raka szyjki macicy. Badanie polega na ocenie nabłonka szyjki macicy przy użyciu specjalnego narzędzia – kolposkopu, które umożliwia uwidocznienie nieprawidłowości w tkance szyjki macicy po odpowiednim wybarwieniu, takich jak zbielenie, zmiany naczyniowe, które mogą wskazywać na stan przedrakowy a nawet raka szyjki macicy. W przypadku wykrycia podejrzanych zmian, lekarz może zlecić dalsze badania, takie jak biopsja, aby potwierdzić lub wykluczyć obecność stanu przedrakowego bądź raka szyjki macicy.
Jak często powininnam wykonywać kolposkopię?
Częstotliwość wykonywania kolposkopii zależy od wieku, historii chorób i wyników wcześniejszych badań. Zwykle zaleca się, aby kobiety w wieku od 21 do 29 lat wykonywały badanie cytologiczne co trzy lata. Kobiety w wieku od 30 do 65 lat powinny wykonywać badanie cytologiczne i test na obecność wirusa brodawczaka ludzkiego (HPV) co pięć lat lub badanie kolposkopowe co trzy lata. W przypadku kobiet zwiększonego ryzyka raka szyjki macicy, takich jak kobiety z historią nieprawidłowych wyników badań cytologicznych lub infekcji wirusem HPV, lekarz może zalecić częstsze badania.
Czy kolposkopia jest bezpieczna?
Tak, kolposkopia jest bezpiecznym badaniem, które zwykle nie powoduje poważnych powikłań. Może wystąpić krótkotrwałe krwawienie lub niewielkie bóle podczas badania, ale są to zwykle łagodne objawy i ustępują w ciągu kilku godzin. Kolposkopia jest również bezpieczna dla kobiet w ciąży, chociaż w niektórych przypadkach lekarz może zdecydować się na przesunięcie badania na późniejszy czas, po zakończeniu ciąży.
Czy kolposkopia jest refundowana przez NFZ?
Tak, kolposkopia może być refundowana przez Narodowy Fundusz Zdrowia (NFZ) w etapu pogłębionego programu profilaktyki raka szyjki macicy. Oznacza to, że osoby ubezpieczone w NFZ mogą skorzystać z tego badania bez ponoszenia dodatkowych kosztów w placówkach posiadających umowę z NFZ. W przypadku, gdy zaleci ją lekarz ginekolog w ramach diagnostyki lub kontroli stanu zdrowia, należy zgłosić się do placówki medycznej, która ma podpisaną umowę z NFZ w celu wykonania badania.
Co mogę zrobić, aby zmniejszyć ryzyko nieadekwatnej kolposkopii – konieczność powtórzenia badania?
Nie ma jednej prostej odpowiedzi na to pytanie, ponieważ wiele czynników może wpłynąć na brak możliwości wykonania kolposkopii. Jednakże istnieje kilka wskazówek, które mogą pomóc zmniejszyć ryzyko uzyskania nieprawidłowego wyniku:
- Unikaj stosunku płciowego i innych czynności seksualnych na kilka dni przed planowanym badaniem, ponieważ mogą one wpłynąć na wynik kolposkopii.
- Unikaj stosowania tamponów, płukanek i supozitoriów dopochwowych przez co najmniej 24 godziny przed badaniem, ponieważ mogą wpłynąć na wynik badania.
- Skonsultuj się z lekarzem, jeśli przyjmujesz jakieś leki lub suplementy, które mogą wpłynąć na wynik kolposkopii.
- Jeśli masz okres, musisz odłożyć badanie na inny termin, ponieważ obecność krwi może wpłynąć na wynik kolposkopii, a najczęściej uniemożliwi jej wykonanie
- Zwróć uwagę na higienę intymną przed badaniem, w tym na umycie się i nie stosowanie kosmetyków w okolicy intymnej.
Czy kolposkopia jest bolesna podczas opieki pooperacyjnej?
Kolposkopia to nie jest operacja, ale badanie diagnostyczne. Dlatego też nie ma potrzeby opieki pooperacyjnej po kolposkopii. Po badaniu możesz wrócić do swojego normalnego trybu dnia bez konieczności wizyty w szpitalu. W niektórych przypadkach może wystąpić niewielki krwawienie lub lekkie bóle, ale zazwyczaj ustępują one w ciągu kilku godzin lub dni.
Jak długo potrwa opieka po kolposkopii?
Po kolposkopii nie ma konieczności pobytu w szpitalu, ponieważ jest to procedura ambulatoryjna. Pacjentki zazwyczaj opuszczają Centrum Ginekologiczne zaraz po zakończeniu badania i mogą wrócić do swoich codziennych aktywności.
Jednakże, niektóre kobiety mogą doświadczać nieznacznego bólu oraz krwawienialub plamienia przez kilka dni po badaniu, a czasem do tygodnia. W zależności od tego, jak dużo tkanki zostało pobrane do badania histopatologicznego, lekarz może zalecić unikanie stosunku płciowego, kąpieli w wannie, podnoszenia ciężarów lub innych działań, które mogą zwiększyć ryzyko krwawienia lub infekcji.
Po kolposkopii zaleca się również regularne wizyty kontrolne u lekarza ginekologa w celu monitorowania stanu szyjki macicy i ewentualnego leczenia nieprawidłowości. W przypadku, gdy wyniki kolposkopii są nieprawidłowe, konieczne może być dodatkowe leczenie, co może wymagać dodatkowych wizyt u lekarza i badań kontrolnych.