Wśród metod antykoncepcyjnych coraz więcej kobiet decyduje się na założenie wkładki domacicznej. Ta niezwykle skuteczna metoda antykoncepcyjna gwarantuje wygodę używania i długotrwałe działanie. Do wyboru pozostają wkładki domaciczne o różnych właściwościach. Czym się charakteryzują, jakie mają wady i zalety oraz które kobiety mogą z nich korzystać?
Wkładki domaciczne, inaczej wkładki wewnątrzmaciczne i ich rodzaje
Wkładka domaciczna, inaczej nazywana jako spirala antykoncepcyjna lub w skrócie IUD (intrauterine device), to specjalne urządzenie medyczne, najczęściej o kształcie litery T. Podstawowe działanie jakie charakteryzuje spirale antykoncepcyjne to zapobieganie ciąży, jednak w zależności od rodzaju wkładki spirala może mieć także dodatkowe właściwości.
Jak działa wkładka domaciczna?
Istnieją dwa podstawowe rodzaje wkładek domacicznych:
· Niehormonalne wkładki antykoncepcyjne (najczęściej miedziane) – wywołują kontrolowany stan zapalny, który wpływa na śluzówkę macicy i działa plemnikobójczo. Miedziana spirala antykoncepcyjna nie oddziałuje natomiast na cykl hormonalny kobiety.
· Hormonalna wkładka domaciczna (Kyleena i Mirena) – częściowo hamują owulację, ale przede wszystkim modyfikują strukturę endometrium (czyli błony śluzowej macicy) oraz zagęszczają śluz szyjkowy. Ze względu na zmiany w błonie śluzowej macicy uniemożliwiają zapłodnienie komórki jajowej.
Czym kierować się w wyborze wkładki domacicznej?
Za dopasowanie odpowiedniej spirali antykoncepcyjnej odpowiada ginekolog. Pod uwagę brane są między innymi przebyte ciąże, długość i obfitość krwawień miesiączkowych, różne wielkości wkładki oraz indywidualne kwestie zdrowotne kobiety. Z tego powodu przed założeniem wkładki domacicznej konieczne jest nie tylko odbycie szczegółowego wywiadu medycznego, ale również wykonanie USG ginekologicznego i cytologii bądź testu na HPV.
Komu zalecana jest wkładka domaciczna niehormonalna (miedziana)?
Miedziana spirala antykoncepcyjna jest prawie równie skuteczna co wkładki domaciczne hormonalne. Ponieważ jednak jej działanie antykoncepcyjne przebiega bez udziału hormonów, mogą stosować ją także kobiety karmiące piersią. Miedź nie wchodzi w reakcje z innymi, przyjmowanymi lekami. Ze względu na wielkość wkładki miedzianej ten rodzaj spirali zalecany jest kobietom, które rodziły siłami natury. Odradza się natomiast jej stosowanie paniom, u których występują obfite miesiączki – miedziana IUD może je nasilić jako skutki uboczne.
Nowością na rynku jest wkładka domaciczna miedziana bez hormonu w kształcie kuli, tzw. IUB Ballerina. Jest to metoda antykoncepcji, którą często wybierają pacjentki, które nie rodziły.
Jakie są różnice pomiędzy dwoma typami wkładki hormonalnej: Kyleena i Mirena?
Zarówno wkładka antykoncepcyjna Kyleena, jak i Mirena to hormonalne wkładki domaciczne, które zawierają lewonorgestrel – syntetyczny odpowiednik progestagenów występujących w organizmie kobiety. Różnią się one jednak stężeniem tego hormonu. Mirena zawiera 52 mg lewonorgestrelu i w ciągu 5 lat uwalnia go 20 μg na dobę. Ze względu na to jest zalecana kobietom, które nie chcą zajść w ciążę, a jednocześnie zmagają się z długimi i obfitymi krwawieniami miesięcznymi. Taka wkładka wewnątrzmaciczna może doprowadzić nawet do całkowitego zaniku miesiączek, bez negatywnych konsekwencji dla zdrowia (po usunięciu wkładki miesiączka wraca). Z kolei spirala domaciczna Kyleena zawiera mniej lewonorgestrelu: 19,5 mg i uwalnia go 17,5 μg na dobę. Ponieważ Kyleena jest mniejsza, zaleca się ją kobietom, które nigdy nie rodziły lub rodziły poprzez cięcie cesarskie. Podsumowując wkładki hormonalne są wskazane szczególnie u pacjentek cierpiących na obfite krwawienia miesiączkowe, dlatego pacjentki o długich i obfitych miesiączkach, czasem krwotocznych powinny pomyśleć o skorzystaniu z wkładki hormonalnej.
Jakie zalety i wady ma spirala antykoncepcyjna?
Jak każda metoda antykoncepcji, również spirala domaciczna ma zarówno zalety, jak i wady. Warto wziąć je pod uwagę przed planowanym założeniem wkładki. Chociaż jej działanie jest w 100% odwracalne, to jednak w kwestii takiej jak spirala antykoncepcyjna cena jest stosunkowo wysoka. Opłaca się przy kilkuletnim stosowaniu, ale w perspektywie wyjęcia wkładki po kilku tygodniach stanowi duży wydatek. Trzeba też pamiętać, że wkładki domaciczne miedziane oraz hormonalne bardzo dobrze chronią przed ciążą, jednak nie chronią przed chorobami przenoszonymi drogą płciową.
Zalety wkładki domacicznej
· Skuteczność antykoncepcyjna na poziomie 99,9%.
· Działanie nawet do 5 lat.
· Nie trzeba pamiętać o codziennym zażywaniu tabletek antykoncepcyjnych.
· Brak skutków ubocznych charakterystycznych dla antykoncepcji przyjmowanej doustnie.
· Możliwość dopasowania spirali o działaniu zmniejszającym obfitość miesiączek.
· Można usunąć w każdym momencie, przywracając płodność.
Wady wkładek domacicznych (spirali antykoncepcyjnej)
- Nie zabezpiecza przed chorobami płciowymi jak prezerwatywa.
- Nie może być stosowana u wszystkich kobiet (przeciwwskazania to na przykład zmiany w tkance macicy, choroby oraz infekcje).
- Podlega regularnej kontroli w gabinecie ginekologicznym.
- Wymaga jednorazowego, dużego wydatku (średni koszt wkładki domacicznej wynosi od 600 do 1400 zł).
- Może powodować skutki uboczne, takie jak nieregularne lub obfite krwawienia, bóle głowy, zmiany nastroju, trądzik albo skurcze.
- Niewielki wzrost ryzyka ciąży pozamacicznej, jednak ciąża pozamaciczna to niezwykle rzadki efekt uboczny tej metody antykoncepcji.
- Ryzyko perforacji ściany macicy w czasie kiedy ginekolog zakłada wkładkę domaciczną
Kiedy można założyć IUD?
Zaleca się zakładanie wkładek domacicznych podczas krwawienia miesiączkowego, najlepiej na jego początku. Wynika to z mniejszej bolesności takiego zabiegu, ponieważ podczas miesiączki kanał szyjki macicy jest bardziej elastyczny i rozchylony. Umożliwia to łatwiejsze założenie wkładki szczególnie u kobiet, które nie rodziły. Warto przy tym zaznaczyć, że prawidłowa aplikacja wkładki antykoncepcyjnej nie powinna być bolesna, ale może powodować dyskomfort. Zakładanie spirali antykoncepcyjnej w trakcie krwawienia miesiączkowego jest również bezpieczniejsze ze względu na pewność, że kobieta nie jest w ciąży. Obecność wkładki jak i jej prawidłowe umiejscowienie w jamie macicy lekarz ginekologi potwierdza w badaniu usg.
Jak dobrać odpowiednią metodę antykoncepcji? Wkładka hormonalna czy miedziana wkładka antykoncepcyjna?
Na te pytania odpowie twój ginekolog po dokładnym zebraniu wywiadu, badaniu ginekologicznym i usg narządu rodnego. W przypadku zdrowej kobiety, po umówieniu potencjalnych skutków ubocznych pozostaje omówić rodzaje wkładek wewnątrzmacicznych i ich właściwości antykoncepcyjne. W celu założenia wkładki domacicznej należy umówić się w czasie krwawienia miesiączkowego, ponieważ wtedy kanał szyjki macicy jest rozszerzony w naturalny sposób przez krew menstruacyjną. Założeniu wkładki w takich warunkach towarzyszy mniejszy ból i dyskomfort. Po około miesiącu od założenia wkładki wskazana jest wizyta kontrolna, w czasie której wykonywane jest min. badanie usg, które potwierdza prawidłową lokalizację.
Autor:
Dr Michalina Odonicz-Czarnecka, specjalista położnictwa i ginekologii, wykonuje na co dzień usg, histeroskopię i kolposkopię, zajmuje się prowadzeniem ciąży, antykoncepcją oraz profilaktyką raka szyjki macicy w oparciu o model HPV-zależny.
