Kolposkopia: wprowadzenie i podstawy

Opis artykułu

Statystyki są przerażające: w Polsce każdego roku blisko 4000 kobiet słyszy budzącą grozę diagnozę: rak szyjki macicy. Najbardziej przeraża to, że ponad połowa z nich umiera. Tymczasem badania naukowe dowodzą, że zapadalność na raka szyjki macicy można zmniejszyć poprzez profilaktykę i wczesną diagnostykę. Jaki jest cel badania kolposkopowego? Na czym polega działanie kolposkopu, używanego podczas tego badania? O tym przeczytasz w naszym artykule. Poznasz także interesującą historię kolposkopii.
Kobiety zmagają się z rozmaitymi chorobami narządów rodnych.Cytologia, będąca najpopularniejszym badaniem ginekologicznym, umożliwia zwykle wykrycie komórek raka szyjki macicy nie może jednak wykryć wszystkich nieprawidłowości. Dzieje się tak z powodu niewystarczającej czułości badania cytologicznego w wykrywaniu patologii szyjki macicy, która wynosi w zależności od rodzaju cytologii od 50 do 70%. Więcej o badaniu cytologicznym przeczytasz w naszym specjalnym artykule.Tymczasem niezwykle pomocnym badaniem w diagnostyce pogłębionej patologii szyjki macicy jest kolposkopia, pozwalająca zdiagnozować niebezpieczne stany w obrębie szyjki macicy.Badanie kolposkopowe jest wykonywane na fotelu ginekologicznym, podobnie jak klasyczne badanie przez ginekologa.

Kolposkopia – czym jest w szczegółach?

Kolposkopia to małoinwazyjne badanie umożliwiające dokładną ocenę nabłonka dróg rodnych kobiety.Polega na oglądaniu nabłonka szyjki macicy, dolnej części kanału szyjki macicy, pochwy i sromu za pomocą kolposkopu, czyli specjalnego urządzenia optycznego.Badanie kolposkopowe, obejmuje wziernikowanie szyjki macicy, pozwala na dokładną ocenę szyjki macicy.Kolposkopia wykrywa obecne nieprawidłowości na szyjce macicy, w tym stany przedrakowe obecność komórek raka szyjki macicy.Jeśli w badaniu cytologicznym zostały wykryte nieprawidłowości, bądź mamy dodatnik wynik jednego 14 z wysokoonkogennych typów HPV, to wówczas lekarz ginekolog wykonuje bądź kieruje Pacjentkę na wykonanie kolposkopii, celem oceny obecności ewentualnych zmian śródnabłonkowych w obrębie szyjki macicy.Podczas kolposkopii lekarz zakłada do pochwy wziernik, następnie pod odpowiednim powiększeniem i po wybarwieniu 3-5% kwasem octowym ocenia nabłonek szyjki macicy. W dalszej kolejności ocenie podlegają również naczynia krwionośne nabłonka szyjki macicy. Następnie może być wykonana próba Schillera, która polega na przemyciu części pochwowej szyjki macicy jodkiem potasu, czyi płynem Lugola.

W trakcie wykonania badania kolposkopowego po stwierdzeniu zmian lekarz może pobrać wycinki do badania histopatologicznego. W praktyce klinicznej jeśli nie możliwa jest pełna ocena potencjalnych zmian w kanale szyjki macicy to konieczne jest pobranie biopsji z tego obszaru.

Badanie to jest bezbolesne i bezpieczne także dla kobiet w ciąży.

Po zakończeniu badania Pacjentka może wrócić do codziennych aktywności.

Jeśli obrazy nieprawidłowe spowodowały konieczność pobrania wycinków, wyniki histopatologiczne wskazują na obecność zmian śródnabłonkowych dużego stopnia, czyi HSIL/CIN2-CIN3 to konieczne jest dalsze leczenie. W takim przypadku najczęściej wykonywany jest małoinwazyjny zabieg elektrokonizacji szyjki macicy metodą LEEP/LLETZ. Więcej o tej procedurze znajdziesz tutaj.

Zwykle po badaniu nie jest potrzebne zwolnienie lekarskie.

Jaki jest cel kolposkopii?

Najważniejszym celem badania kolposkopowego jest wykrycie:
  • stanów przedrakowych czyli zmian śródnabłonkowych dużego stopnia, nazywanych HSIL (CIN3/CIN3)
  • zmian nowotworowych.
A czy wiesz, że kolposkopia pozwala rozpoznać zakażenia wirusem brodawczaka ludzkiego. Wykrywa także polipy szyjki macicy, a także wczesne etapy raka szyjki macicy który nie daje jeszcze żadnych objawów klinicznych?

Warto wiedzieć, jakie są wskazania do wykonania badania kolposkopowego:

  • nieprawidłowy wynik badania cytologicznego
  • dodatni wynik badania w kierunku jednego z wysokoonkogennych genotypów wirusa HPV, szczególnie HPV 16, HPV 18 i HPV 31
  • nawracające stany zapalne pochwy i sromu
  • wskazaniem do kolposkopii są również nieprawidłowe krwawienia z dróg rodnych oraz plamienia.
Kolposkopia jest także badaniem kontrolnym, służącym do obserwacji szyjki macicy po zabiegach ginekologicznych takich jak elektrokonizacja szyjki macicy LEEP.Jeśli lekarz stwierdza obecność zmian śródnabłonkowych wykonuje wówczas kolposkopię z pobraniem wycinków z tarczy i z biopsją z kanału szyjki macicy.W takim przypadku to pobranie materiału do badania histopatologicznego da nam ostateczną odpowiedź na pytanie czy mamy do czynienia z zmianami śródnabłonkowymi małego (LSIL) czy dużego stopnia (HSIL).Kolposkopii nie wykonujemy w czasie miesiączki, a także w czasie infekcji okolic intymnych

A jaka jest historia kolposkopii?

Kolposkopię opracował w 1925 roku i wprowadził do ginekologii niemiecki lekarz ginekolog Hans Hinselmann.Badanie kolposkopowe miało ułatwić diagnozowanie chorób w obrębie szyjki macicy, pochwy i sromu.Kolposkopia była zaprojektowana jako badanie do wczesnego wykrywania raka szyjki macicy.W 1926 r. prof. Hinselmann objął stanowisko kierownika oddziału ginekologicznego Szpitala Miejskiego Hamburg – Altona.

A czy wiesz, że pierwsze badanie kolposkopowe zostało wykonane w Polsce w latach 40-tych ubiegłego wieku? Wówczas badanie to przeprowadził prof. Stefan Schwarz.

Polska była wtedy jednym z pierwszych krajów, w których wykonywano badanie kolposkopowe (oczywiście zaraz po Niemczech).

Jednakże prawdziwym propagatorem badania kolposkopii w Polsce był profesor Jan Madej, ceniony ekspert w dziedzinie kolposkopii pochodzący z Krakowa.

Założył on Polskie Towarzystwo Kolposkopii i Patofizjologii Szyjki Macicy.

Prof. Madej, twórca polskiej szkoły kolposkopii, został honorowym członkiem Niemieckiego Towarzystwa Położników i Ginekologów przede wszystkim za sukcesy w użyciu badania kolposkopowego we wczesnej diagnostyce stanów przedrakowych i raka szyjki macicy.

A jak wygląda kolposkop? Na czym polega jego działanie?

Kolposkop jest to specjalny mikroskop wykorzystywany w trakcie badania kolposkopowego.

Warto podkreślić, że jest to narzędzie wyjątkowo precyzyjne, gwarantujące przeprowadzanie badania w bardzo dużym powiększeniu. Obecnie w praktyce klinicznej wykorzystujemy dwa rodzaje kolposkopów: optyczne oraz wideokolposkopy.

Kolposkop optyczny, czyli dwuokularowy przyrząd, umożliwia od 5 – do nawet 50-krotne powiększenie oglądanych obrazów.

A to sprawia, że w badaniu kolposkopowym można wychwycić nawet najmniejsze zmiany w obrębie narządów rodnych kobiety.

Jeżeli stan przedrakowy bądź wczesnoinwazyjną postać raka szyjki macicy uda się wykryć na wczesnym etapie i zostanie wdrożone odpowiednie leczenie, to wówczas Pacjentka ma duże szanse na pełne wyleczenie.

Dlatego kolposkop odgrywa znaczącą rolę we wczesnej diagnozie stanów przedrakowych i bezobjawowych przypadków zmian nowotworowych.

Za pomocą kolposkopu lekarz dokładnie ogląda nabłonek na szyjce macicy, może także pobrać precyzyjnie celowane wycinki do badania histopatologicznego.

Współczesne kolposkopy są wyposażone w sprzęt fotograficzny, a dzięki temu jest możliwe dokumentowanie zabiegów.

Współczesne kolposkopy wideo posiadają kamerę cyfrową HD oraz nowoczesne oświetlenie ledowe. Zapewniają obraz trójwymiarowy.

Lekarze ginekolodzy z Centrum FemiMea posiadają duże doświadczenie oraz odpowiednie certyfikaty do wykonywania kolposkopii i zabiegów elektrokonizacji szyjki macicy metodą LEEP.

Autor:

Dr n. med. Wojciech Homola, specjalista położnictwa i ginekologii, autor wielu prac naukowych z zakresu HPV oraz profilaktyki raka szyjki macicy, wieloletni wykładowca akademicki. Na codzień prowadzi ciąże, pomaga w doborze antykoncepcji, wykonuje kolposkopie, histeroskopie oraz elektrokonizacje  szyjki macicy. 

Potrzebujesz pilnej wizyty?

Skorzystaj z opcji ekspresowego terminu

 
Umów Ekspresowy termin

Potrzebujesz pilnej wizyty?

Wykorzystaj możliwość szybkiej rezerwacji i wybierz swojego specjalistę.